Ngoài Việt Nam, Tết trung thu là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng của nhiều quốc gia châu Á khác như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Thái Lan, Đài Loan, Hồng Kông và Macau.
Tuy nhiên, mỗi quốc gia lại có những cách mừng Tết trung thu khác nhau, phản ánh văn hóa và lịch sử của họ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những điểm khác biệt thú vị về Tết trung thu ở các quốc gia trên thế giới nhé!
Trung Quốc
Tết trung thu ở Trung Quốc nhìn chung khá giống như ở Việt Nam. Mặc dù có nhiều điểm tương đồng giữa hai nước, Trung Quốc cũng có những phong tục riêng, phù hợp với văn hóa và thuần phong mỹ tục của họ.
Đây là một dịp vô cùng quan trọng để người thân trong gia đình sum họp, dùng chung một bữa cơm dưới ánh trăng rằm tháng 8 Âm lịch, dù ở xa ngàn dặm đi chăng nữa.
Truyền thuyết về Tết Trung Thu ở Trung Quốc
Truyền thuyết về chuyện tình Hằng Nga và Hậu Nghệ là một phần không thể thiếu trong phong tục đón Tết Trung Thu của người Trung Quốc. Theo truyền thuyết, thời cổ đại khi Trái đất có tới 10 mặt trời, đất trời khốn cùng hạn hán. Ngọc Hoàng ra lệnh cho Hậu Nghệ đi bắn hạ chín mặt trời để cứu sống muôn loài.
Hoàn thành sứ mệnh, Ngọc Hoàng ban cho Hậu Nghệ một viên thuốc bất tử để thưởng cho đại công. Hậu Nghệ mang viên thuốc này về để chia sẻ với vợ xinh đẹp của mình là Hằng Nga.
Tuy nhiên Hằng Nga tò mò mở hộp và nuốt viên thuốc, khiến nàng bay lên cao và hạ xuống Mặt Trăng. Khi Hậu Nghệ trở về nhà thì đã quá muộn. Từ đó, đôi vợ chồng ly biệt mãi mãi, và Hằng Nga chỉ có thỏ ngọc làm bạn trên cung trăng.
Một giả thuyết khác liên quan đến nàng Dương Quý Phi thời nhà Đường – một trong tứ đại mỹ nhân của Trung Hoa cổ đại. Theo truyền thuyết nhân gian, vua Đường Huyền Tông buộc phải ban cho phi tử của mình dải lụa trắng để nàng tự sát, nhằm làm yên lòng quân thì vua đau lòng tiếc thương vô hạn.
Các tiên nữ động lòng thương xót, cho phép vua lên trời gặp lại Dương Quý Phi vào đêm trăng sáng nhất của mùa thu, tức là ngày rằm tháng Tám Âm lịch hàng năm. Từ đó, vua đặt ra Tết Trung Thu để tưởng nhớ đến ái phi đoản mệnh của mình.
Phong tục đón Tết Trung Thu ở Trung Quốc
Tết Trung Thu là một trong những ngày Tết truyền thống quan trọng nhất đối với người dân Trung Quốc, chỉ sau Tết Nguyên đán. Đêm rằm sáng nhất trong năm là dịp họ tụ tập và tham gia nhiều hoạt động sôi nổi và đặc sắc.
Trong phong tục truyền thống của người Trung Quốc, ngày Tết Trung Thu còn gọi là tết đoàn viên. Đây là dịp hiếm hoi trong năm mà mọi thành viên trong gia đình trở về để sum vầy. Dù xa xôi đến đâu, họ cũng sắp xếp về quê để gặp lại gia đình, họ hàng và cùng nhau thưởng thức bữa cơm đoàn viên.
Sau bữa cơm, gia đình ngồi lại cùng nhau ngắm trăng và thưởng thức những chiếc bánh trung thu xinh xắn dưới ánh đèn lồng lung linh, trong ánh trăng tròn vành vạnh.
Những hoạt động truyền thống trong Tết Trung Thu
Rước đèn hoa đăng: Trẻ em tham gia hoạt động này bằng cách mang đèn hoa đăng đi từ nhà này đến nhà khác, tạo nên cảnh sắc lung linh trên đường phố.
Thả đèn hoa đăng và tế trăng: Thả đèn hoa đăng lên bầu trời đêm tạo nên bức tranh lung linh như thần tiên cho ngày Tết Trung Thu. Tế trăng là hoạt động nhảy múa dưới ánh trăng tròn, thể hiện niềm vui, sự hân hoan và cầu mong điều tốt lành.
Thưởng rượu và giải câu đố: Người lớn thường thưởng thức rượu và tham gia giải câu đố trong không khí vui tươi, ấm cúng của đêm Tết Trung Thu.
Tết Trung Thu ở Trung Quốc có những đặc trưng riêng ở mỗi vùng miền, địa phương, tạo nên nét đẹp và sự đa dạng của phong tục và văn hóa của quốc gia này.
Hong Kong
Tại Hong Kong, Tết Trung Thu là một sự kiện lớn được chính phủ công nhận là ngày nghỉ lễ. Người dân ở đây tổ chức nhiều hoạt động đặc sắc để chào đón mùa thu.
Theo Wikipedia, Ở Hồng Kông cũng có những truyền thống khác liên quan đến Lễ Trung thu. Các khu phố trên khắp Hong Kong rộn ràng tổ chức triển lãm đèn lồng, ấn tượng với các buổi biểu diễn truyền thống, gian hàng trò chơi, bói toán và nhiều hoạt động lễ hội khác.
Những lễ kỷ niệm trọng đại nhất diễn ra tại Công viên Victoria, Hong Kong. Một trong những nghi lễ đáng chú nhất là Múa rồng lửa, được ghi nhận là một phần của di sản văn hóa phi vật thể của Trung Quốc.
Rồng lửa dài 200 feet cần hơn 300 người tham gia và thay nhau thực hiện. Người dẫn đầu múa rồng lửa sẽ cầu nguyện cho sự bình an, may mắn thông qua các lời chúc trong tiếng Hạc Gia. Sau nghi lễ, rồng lửa sẽ được ném xuống biển cùng với đèn lồng và thẻ giấy, mang ý là rồng sẽ trở lại biển cả và mang đi những điều bất hạnh.
Trò chơi truyền thống: Nhiều trò chơi truyền thống như đánh bóng tròn, lăn trứng, cùng nhiều hoạt động văn hóa khác cũng được tổ chức trong dịp này.
Bánh trung thu: Bánh trung thu là một phần không thể thiếu của lễ hội. Có rất nhiều loại bánh trung thu, từ truyền thống như bánh nhân hạt sen, bánh nhân đậu xanh, cho đến các loại bánh sáng tạo mới như bánh nhân kem, bánh nhân sô cô la.
Đặc biệt, Hong Kong chính là nơi chế tác ra bánh trung thu Lava đang làm mưa làm gió trên thị trường những năm gần đây.
Macau
Macau cũng tổ chức Lễ hội Trung Thu với nhiều hoạt động tương tự như Hong Kong, nhưng cũng có một số đặc điểm riêng.
Lễ hội Trung Thu: Tại Macau, người dân thường tổ chức các buổi tiệc gia đình, gặp gỡ bạn bè và thưởng thức bánh trung thu. Các hoạt động văn hóa và nghệ thuật như biểu diễn nhạc, múa, và kịch cũng được tổ chức.
Đèn lồng: Giống như Hong Kong, đèn lồng cũng là một phần quan trọng của lễ hội. Các lễ hội đèn lồng với nhiều hình dáng và màu sắc khác nhau được tổ chức tại các công viên và quảng trường.
Bánh trung thu: Bánh trung thu tại Macau cũng đa dạng như ở Hong Kong, nhưng có thêm một số loại bánh độc đáo như bánh nhân dừa và bánh nhân bí.
Đài Loan
Ở Đài Loan, cùng với các hòn đảo thuộc ngoại ô như Penghu, Kinmen, Tết Trung thu là một trong những ngày lễ lớn nhất trong năm. Tiệc nướng ngoài trời đã trở thành một sự kiện phổ biến để gia đình, bạn bè sum họp và quây quần bên nhau.
Trẻ em thường đội những chiếc mũ được làm từ vỏ bưởi. Người ta tin rằng Trường Sinh, nàng tiên trên Mặt Trăng, sẽ nhận ra những đứa trẻ mang trái cây yêu thích của mình và ban phước may mắn cho họ.
Nhật Bản
Tại Nhật Bản, Tết Trung Thu còn được biết đến với tên gọi Tsukimi hoặc Otsukimi (chữ O thường được thêm vào trước thể hiện sự sang trọng), là một phần không thể thiếu của văn hóa lễ hội ở Nhật Bản. Lễ hội này có nghĩa là “ngắm trăng”, và như tên gọi, mọi hoạt động trong lễ hội đều xoay quanh việc thưởng thức vẻ đẹp của trăng rằm.
Tết Trung Thu Được Tổ Chức Hai Lần Trong Năm tại Nhật Bản
Điều đặc biệt là Otsukimi lại được tổ chức không chỉ một, mà đến hai lần trong năm. Theo quan niệm dân gian ở Nhật, bạn sẽ gặp nhiều điều xui xẻo nếu chỉ ngắm trăng vào đêm rằm tháng tám. Vì thế, tục lệ đón Otsukimi diễn ra 2 lần/ năm để tránh mọi tai ương và gặt hái những điều phúc lành.
Tết Trung Thu Đầu Tiên – Ngày Rằm Tháng 8
Tết Trung Thu đầu tiên tại Nhật Bản thường rơi vào ngày rằm tháng 8 trong lịch mặt trời, cũng chính là thời điểm gần gũi với ngày Tết Trung Thu truyền thống tại Việt Nam. Đây là một trong những dịp quan trọng, được nhân dân Nhật Bản mong đợi và tổ chức với sự hân hoan.
Otsukimi Thứ Hai – Ngày 13/9 Âm Lịch
Một tháng sau ngày Tết Trung Thu đầu tiên, người Nhật lại có dịp hân hoan chào đón Otsukimi lần thứ hai vào ngày 13/9 âm lịch. Tết Trung Thu lần này thường được gọi bằng các tên gọi phổ biến như “đêm 15” hay “đêm 13”. Điều này thể hiện sự quan trọng và ý nghĩa của lễ hội trong đời sống văn hóa của người Nhật.
Trong hai dịp Tết Trung Thu này, người Nhật thường cùng gia đình và bạn bè sum họp để thưởng thức bữa tiệc đặc biệt. Đặc sản trứ danh là mochi, một loại bánh dẻo, được dùng trong lễ hội này. Các bữa tiệc Otsukimi còn thường đi kèm với những món ăn truyền thống khác như tempura và sashimi.
Lịch sử và ý nghĩa của Otsukimi
Otsukimi bắt nguồn từ thời kỳ Heian (794-1185), khi các nhà thơ sáng tác haiku về trăng và tổ chức các bữa tiệc ngắm trăng. Lễ hội này không chỉ đánh dấu sự chuyển mùa từ hè sang thu, mà còn là cách để cảm ơn Mặt Trăng, vốn được coi là biểu tượng của sự phì nhiêu và mùa màng bội thu.
Cách mừng Otsukimi tại Nhật Bản
Trong Otsukimi, người Nhật thường trang trí nhà cửa và sân vườn của mình với cỏ lau và cành sả. Họ cũng treo đèn lồng giấy để tạo ra không gian thật lãng mạn và yên bình cho việc ngắm trăng.
Một yếu tố quan trọng khác của Otsukimi là thức ăn. Người Nhật chuẩn bị dango (một loại bánh gạo truyền thống) và nấu súp botamochi. Những món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn mang ý nghĩa tâm linh, biểu tượng cho sự may mắn và bình an.
Lễ hội Otsukimi ở các thành phố lớn
Nhiều thành phố lớn ở Nhật Bản tổ chức các sự kiện Otsukimi, như Tokyo, Kyoto và Osaka. Các lễ hội này thường bao gồm các buổi biểu diễn âm nhạc truyền thống, các gian hàng bán đồ ăn và đèn lồng, cũng như các hoạt động vui chơi cho trẻ em.
Hàn Quốc
Tại Hàn Quốc, Tết Trung Thu còn được biết đến với tên gọi là Chuseok, một trong những ngày lễ quan trọng nhất trong năm. Chuseok thường diễn ra vào tháng 8 âm lịch, kéo dài trong 3 ngày, bao gồm cả ngày trước và ngày sau Trung Thu.
Ý nghĩa của Chuseok
Chuseok có nghĩa là “mùa thu tươi đẹp”, phản ánh ý nghĩa của lễ hội: mừng mùa màng bội thu và tưởng nhớ tổ tiên. Đây là dịp để mọi người sum họp với gia đình, trả ơn tổ tiên và chia sẻ những thành quả của mùa màng.
Các hoạt động trong dịp Tết Trung Thu ở Hàn Quốc
Beolcho và Seongmyo – Bách thảo và Tảo mộ: Beolcho là việc cắt cỏ xung quanh mộ tổ tiên trước Chuseok. Seongmyo là việc thăm mộ tổ tiên và cung dường lễ vật. Đây là hai hoạt động quan trọng để tưởng nhớ tổ tiên.
Charye – Lễ cúng gia tiên: Charye là nghi thức cúng bái tổ tiên vào sáng sớm của ngày Trung thu. Gia đình sẽ chuẩn bị một bữa ăn đặc biệt, bao gồm một loại bánh gạo truyền thống gọi là “Songpyeon” và các loại rượu trái cây.
Ganggangsullae – Điệu nhảy vòng tròn Hàn Quốc: Ganggangsullae là một điệu nhảy truyền thống của phụ nữ trong dịp Chuseok. Phụ nữ sẽ mặc Hanbok nắm tay nhau thành vòng tròn, nhảy nhót và ca hát dưới ánh trăng.
Juldarigi – Kéo co: Đây là trò chơi phổ biến dành cho mọi lứa tuổi nhằm gắn kết cộng đồng. Mặc dù kéo co thường được tổ chức trong đêm giao thừa dịp Tết nguyên đán nhưng cũng được tổ chức vào lễ Trung thu tùy theo từng vùng.
Ssireum – Đấu vật Hàn Quốc: Ssireum là một môn thể thao truyền thống của Hàn Quốc, giống với đô vật. Trong Chuseok, các trận đấu Ssireum thường được tổ chức, người chiến thắng sẽ nhận được là vải, gạo hoặc một con bê.
Ẩm thực trong ngày Tết Trung thu ở Hà Quốc
Songpyeon là một món ăn không thể thiếu trong Chuseok. Đây là loại bánh gạo hình bán nguyệt, được nhồi với các loại nhân như đậu xanh, đậu đỏ, hoặc hạt dẻ cười, sau đó hấp trên lớp lá thông. Ngoài ra, các món ăn khác như galbi (sườn nướng), jeon (bánh chiên), và hangwa (bánh kẹo Hàn Quốc) cũng được phục vụ trong dịp này.
Campuchia
Tại Campuchia, Tết Trung Thu được biết đến dưới tên gọi “Bon Om Touk” hay “Lễ hội Nước và Trăng”, thường diễn ra vào tháng 11 hàng năm.
Đây là một sự kiện kéo dài ba ngày, bắt đầu với cuộc đua thuyền kéo dài hai ngày. Các chiếc thuyền tham gia đua thường được trang trí bằng nhiều màu sắc rực rỡ cùng nhiều họa tiết độc đáo, trong đó hình ảnh Neak – con rồng biển Campuchia, là một trong những thiết kế phổ biến nhất. Những người đàn ông Campuchia sẽ tham gia đua thuyền trên dòng sông Tonle Sap.
Khi màn đêm buông xuống, đường phố trở nên nhộn nhịp với hàng ngàn thưởng thức ẩm thực và các buổi hòa nhạc. Đêm tối đánh dấu “Sampeah Preah Khae” – lễ mừng ánh trăng hoặc cầu nguyện với ánh trăng. Người Campuchia thường sắp xếp những vật phẩm cúng như trái cây và món ăn truyền thống Ak Ambok trước cửa nhà họ, kèm theo nhang đang cháy để cầu nguyện trước ánh trăng.
Người Campuchia tin vào truyền thuyết về Con Thỏ và Mặt Trăng. Họ tin rằng có một con thỏ đang sống trên Mặt Trăng và chăm sóc cho họ. Đúng nửa đêm, mọi người đi lên các ngôi chùa để cầu nguyện và ước nguyện, sau đó cùng nhau thưởng thức Ak Ambok.
Người Campuchia cũng tự làm ra những chiếc đèn lồng thủ công, thường có hình hoa sen hoặc các thiết kế hiện đại khác. Nhang và nến được đốt để làm sáng cho những chiếc đèn lồng, và sau khi cầu nguyện, họ thả chúng xuống sông để lời cầu nguyện và ước mong của họ được trở thành hiện thực.
Lào
Ở Lào, nhiều lễ hội được tổ chức vào ngày rằm tháng tám. Lễ hội phổ biến nhất được nhiều người biết đến là Lễ hội That Luang, có mối liên hệ với truyền thuyết Phật giáo và được tổ chức tại đền Pha That Luang ở Vientiane. Lễ hội thường kéo dài từ ba đến bảy ngày. Người dân Lào thường diều hành và đến thăm đền như một hoạt động văn hóa thường niên.
Myanmar
Ở Myanmar, nhiều lễ hội được tổ chức vào Tết Trung Thu. Trong đó, Lễ hội Thadingyut là lễ hội phổ biến nhất và diễn ra vào tháng Thadingyut. Nó cũng diễn ra xung quanh thời điểm Lễ Trung thu, tùy thuộc vào lịch âm.
Đây là một trong những lễ hội lớn nhất ở Myanmar sau lễ Tết Nguyên đán Thingyan. Đây là một lễ hội Phật giáo và nhiều người đến chùa để tỏ lòng thành kính với các vị sư và cúng thức ăn.
Lời Kết
Hi vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn biết thêm những điều thú vị về Tết Trung Thu của các quốc gia khác ngoài Việt Nam. Nếu có nhu cầu về quà tặng Trung thu năm 2023, các bạn có thể liên hệ tới hotline để được tư vấn miễn phí nha!
Nguồn tham khảo: Tổng hợp
